I. Các bài test tính cách có cơ sở khoa học

1. Big Five (Mô hình Ngũ Đại Tính Cách)

Bài test dựa trên mô hình năm yếu tố tính cách (Big Five) đo lường mức độ của 5 đặc điểm cơ bản: Hướng ngoại, Dễ chịu, Tận tâm, Bất ổn cảm xúc và Cởi mở (tương ứng với các yếu tố OCEAN). Mô hình này hình thành từ các nghiên cứu thực nghiệm về ngôn ngữ mô tả tính cách (lexical research) từ giữa thế kỷ 20, được các nhà tâm lý như Ernest Tupes, Raymond Christal, Lewis Goldberg, Costa & McCrae phát triển. Hiện nay Big Five được xem là mô hình đáng tin cậy, được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu tâm lý và đánh giá cá nhân, kể cả ứng dụng thực tiễn như dự đoán thành công nghề nghiệp. Bài kiểm tra Big Five thường không xếp loại kiểu người, mà cho điểm liên tục trên mỗi thang đo (ví dụ thang Hướng ngoại cao hay thấp), giúp có cái nhìn toàn diện và linh hoạt về tính cách.
Ứng dụng trong: Nghiên cứu tâm lý học, tư vấn hướng nghiệp, đánh giá nhân sự.

→ https://www.truity.com/test/big-five-personality-test

→ https://www.outofservice.com/bigfive/

2. MBTI (Myers–Briggs Type Indicator)

Chỉ số phân loại Myers–Briggs gồm bộ câu hỏi trắc nghiệm nhằm phân loại người làm test vào 16 loại tính cách dựa trên 4 cặp đặc tính lưỡng phân: Hướng ngoại (E) – Hướng nội (I), Cảm giác (S) – Trực giác (N), Lý trí (T) – Cảm xúc (F), Nguyên tắc (J) – Linh hoạt (P). MBTI được phát triển trong Thế chiến II bởi Katharine Cook Briggs và con gái bà, Isabel Briggs Myers, dựa trên lý thuyết các kiểu tính cách của Carl Jung (xuất bản năm 1921). Hiện nay MBTI rất phổ biến trên toàn thế giới – đặc biệt trong lĩnh vực quản trị nhân sự và đào tạo nhóm – do giúp mọi người hiểu rõ bản thân và người khác, cũng như tìm định hướng nghề nghiệp phù hợp. Tuy nhiên, MBTI cũng bị giới nghiên cứu phê bình về độ tin cậy và tính khoa học, do phân loại con người thành các “loại” tĩnh và bỏ qua bản chất liên tục của các đặc điểm tính cách.
Ứng dụng trong: Tuyển dụng, phát triển đội nhóm, tư vấn cá nhân.

→ https://www.16personalities.com/vi (bản dễ hiểu, phổ biến)

→ https://www.truity.com/test/type-finder-personality-test-new

3. DISC (Dominance – Influence – Steadiness – Conscientiousness)

Bài đánh giá hành vi DISC phân loại tính cách thành 4 nhóm chính – D (Thống trị), I (Ảnh hưởng), S (Kiên định), C (Tuân thủ) – hoặc sự kết hợp các nhóm này. Được giới thiệu bởi Walter Clarke năm 1940 dựa trên lý thuyết của William Marston, DISC được thiết kế chủ yếu cho môi trường tổ chức: hỗ trợ phát triển lãnh đạo, đào tạo bán hàng, quản lý xung đột, làm việc nhóm và giao tiếp trong doanh nghiệp. Bài test gồm các câu buộc chọn để xác định khuynh hướng hành vi của cá nhân trong công việc. Mặc dù DISC rất phổ biến trong đào tạo doanh nghiệp và phát triển cá nhân, giới khoa học tính cách hiện đại ít ủng hộ mô hình này do thiếu cơ sở thực nghiệm mạnh mẽ (nó đơn giản hóa quá mức tính cách thành 4 loại).
Ứng dụng trong: Đào tạo nhân sự, nâng cao hiệu quả nhóm làm việc.

→ https://www.truity.com/test/disc-personality-test

→ https://openpsychometrics.org/tests/DISC/

4. MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory)

Trắc nghiệm nhân cách đa pha Minnesota, xuất bản lần đầu năm 1943, là một bài test lâm sàng gồm hàng trăm câu hỏi đúng/sai dùng để đánh giá nhân cách và tâm lý bất thường. Mục đích chính của MMPI là phát hiện các triệu chứng rối loạn tâm thần và khuynh hướng tính cách lệch lạc, với các thang đo về trầm cảm, hoang tưởng, lo âu, hưng cảm, v.v. MMPI có cơ sở khoa học vững chắc, đã được hiệu chỉnh nhiều lần (hiện nay phổ biến là MMPI-2-RF với 338 câu) để đảm bảo độ tin cậy.
Ứng dụng trong: Chẩn đoán tâm lý lâm sàng, đánh giá ứng viên trong ngành nghề nhạy cảm (phi công, cảnh sát…).

→ Không có bản chính thức miễn phí do tính chất chuyên sâu, nhưng có bản mô phỏng:

→ https://openpsychometrics.org/tests/MMPI/ (chỉ là mô phỏng và không mang tính chẩn đoán)

5. 16PF (16 Personality Factors Questionnaire)

Bài trắc nghiệm 16 yếu tố tính cách do Raymond Cattell cùng cộng sự phát triển (xuất bản lần đầu năm 1949) nhằm đo lường 16 đặc điểm tính cách cơ bản của con người. Cattell đã phân tích hàng ngàn tính từ mô tả tính cách (theo công trình của Allport) và rút gọn thành 16 yếu tố nguồn như Ấm áp, Thông minh lý trí, Ổn định cảm xúc, Thống trị, Nhạy cảm, Tính cảnh giác, Hoạt bát... Bài test này phù hợp cho hướng nghiệp, tuyển dụng, tư vấn hôn nhân và tham vấn tâm lý.
Ứng dụng trong: Đánh giá ứng viên, phát triển nghề nghiệp và các mối quan hệ cá nhân.

→ Không có bản test chính thức miễn phí do được bảo hộ bởi công ty IPAT, nhưng có bài mô phỏng ở đây:

→ https://www.idrlabs.com/16pf/test.php

6. Trắc nghiệm Eysenck (EPI/EPQ)

Hai bài test do nhà tâm lý Hans Eysenck phát triển nhằm đo lường những chiều hướng tính cách chủ yếu theo lý thuyết Eysenck. Eysenck Personality Inventory (EPI) (xuất bản 1964) đánh giá cá nhân trên hai chiều độc lập: Hướng ngoại vs. Hướng nội và Bất ổn tâm lý (Neuroticism) vs. Ổn định. Sau đó, Eysenck Personality Questionnaire (EPQ) bổ sung chiều thứ ba là Tâm thần phân liệt (Psychoticism) vs. Kiểm soát xã hội.
Ứng dụng trong: Nghiên cứu tính khí, hành vi, và ứng dụng lâm sàng trong phân tích tính cách.

→ https://openpsychometrics.org/tests/EPQ/

7. HEXACO Personality Inventory

Đây là bộ câu hỏi đánh giá tính cách theo mô hình HEXACO, mở rộng từ Big Five bằng cách thêm yếu tố Trung thực – Khiêm tốn (Honesty–Humility). Bài test đo lường sáu khía cạnh tính cách: Trung thực/Khiêm tốn, Cảm xúc, Hướng ngoại, Dễ chịu, Tận tâm và Cởi mở. Gần đây, HEXACO được quan tâm trong nghiên cứu đạo đức hành vi và đánh giá đạo đức nghề nghiệp.
Ứng dụng trong: Nghiên cứu học thuật, tuyển dụng các vị trí yêu cầu độ tin cậy cao.

→ https://hexaco.org/hexaco-online (trang chính thức)

→ https://www.idrlabs.com/hexaco/test.php

8. Hogan Personality Inventory (HPI)

HPI được phát triển bởi Robert Hogan dựa trên mô hình Big Five, nhưng tập trung vào dự báo hiệu suất công việc và hành vi trong môi trường tổ chức. Bài test đánh giá 7 yếu tố liên quan đến công việc như tham vọng, khả năng học hỏi, thận trọng…
Ứng dụng trong: Đánh giá nhân sự cấp cao, phát triển lãnh đạo, tuyển dụng chiến lược.

→ Không có bản miễn phí do là công cụ thương mại chuyên biệt. Có thể tìm hiểu tại:

→ https://www.hoganassessments.com/assessment/hogan-personality-inventory/

9. Rorschach Inkblot Test

Một trắc nghiệm dự phóng nổi tiếng, trong đó người làm test sẽ mô tả điều họ thấy trong các vết mực loang. Bài test do Hermann Rorschach sáng tạo nhằm khám phá tiềm thức, nhận thức và các khuynh hướng rối loạn tâm lý. Phân tích dựa trên nội dung, vị trí và đặc điểm câu trả lời.
Ứng dụng trong: Phân tích chiều sâu, tâm thần pháp y, chẩn đoán lâm sàng (ít dùng trong thực tế hiện nay do thiếu chuẩn hóa).

→ https://www.idrlabs.com/rorschach/test.php (chỉ mang tính giải trí, không dùng để chẩn đoán)

10. Trắc nghiệm Holland (RIASEC)

Bài trắc nghiệm nghề nghiệp dựa trên lý thuyết của John Holland phân loại sở thích cá nhân thành 6 nhóm chính: Thực tế, Nghiên cứu, Nghệ thuật, Xã hội, Tham vọng và Quy củ (RIASEC).
Ứng dụng trong: Hướng nghiệp cho học sinh - sinh viên, lựa chọn ngành nghề phù hợp với tính cách.

→ https://www.truity.com/test/holland-code-career-test

→ https://openpsychometrics.org/tests/RIASEC/

II. Các bài test tính cách phổ biến trong văn hóa, giải trí

11. Enneagram

Phân loại con người thành 9 loại tính cách, mỗi loại có một “cánh” gần kề và cấp độ phát triển. Mặc dù có nguồn gốc từ tâm linh, Enneagram hiện rất phổ biến trong cộng đồng tự phát triển bản thân, nhưng thiếu bằng chứng khoa học rõ ràng.
Ứng dụng trong: Hiểu bản thân, cải thiện giao tiếp cá nhân, tạo không gian chiêm nghiệm.

→ https://www.eclecticenergies.com/enneagram/test

→ https://www.truity.com/test/enneagram-personality-test

12. Cung hoàng đạo (Horoscope)

Phân loại tính cách theo ngày sinh và chòm sao (12 cung). Dù không có cơ sở khoa học, cung hoàng đạo vẫn được hàng triệu người tin theo và chia sẻ.
Ứng dụng trong: Giải trí, đối thoại xã hội, tự chiêm nghiệm nhẹ nhàng.

→ https://www.astrology.com/
→ https://astro.cafeastrology.com/natal.php (phân tích bản đồ sao chi tiết)

13. Nhóm máu và tính cách

Trào lưu Nhật Bản cho rằng nhóm máu ảnh hưởng đến tính cách (nhóm A trầm tĩnh, B sáng tạo, O quyết đoán…). Các nghiên cứu khoa học hiện đại đã bác bỏ mối liên hệ này.
Ứng dụng trong: Mang tính giải trí trong giao tiếp, không phù hợp để đánh giá nghiêm túc.

→ Không có test chuẩn, bạn có thể tham khảo tại:
→ https://japantoday.com/category/features/lifestyle/how-does-your-blood-type-affect-your-personality

14. Sorting Hat Quiz (Phân loại nhà Hogwarts)

Dựa trên thế giới Harry Potter, bài quiz đưa người chơi vào một “nhà” phù hợp với tính cách. Hoàn toàn mang tính giải trí, nhưng vẫn có ảnh hưởng mạnh trong cộng đồng fan.
Ứng dụng trong: Tương tác cộng đồng, tự nhận diện bản thân theo một hình tượng thú vị.

→ https://www.wizardingworld.com/news/discover-your-hogwarts-house-on-wizarding-world (trang chính thức)

→ https://www.idrlabs.com/harry-potter-house/test.php

15. Bốn nhóm khí chất cổ điển (Four Temperaments)

Nguồn gốc từ y học cổ Hy Lạp, chia thành 4 kiểu khí chất: Nóng nảy, Lạc quan, Ưu tư, Điềm đạm. Dù lỗi thời trong khoa học, mô hình này vẫn xuất hiện trong sách kỹ năng và quiz giải trí.
Ứng dụng trong: Tự quan sát bản thân, nền tảng thảo luận tính cách đơn giản.

→ https://www.idrlabs.com/classical-temperament/test.php

16. Tính cách A/B

Phân loại người thành kiểu A (năng động, tham vọng, dễ stress) và kiểu B (thư giãn, ung dung). Xuất phát từ nghiên cứu y học về bệnh tim, nhưng đã lỗi thời trong khoa học.
Ứng dụng trong: Miêu tả phong cách làm việc, định hình bản thân theo nhóm.

→ https://psychcentral.com/quizzes/personality-type-a-or-b-test

17. BuzzFeed-style quizzes

Các bài quiz phổ biến trên mạng xã hội với tiêu đề hài hước (“Bạn là món ăn nào?”, “Bạn thuộc về thành phố nào?”). Nội dung thường dựa trên cảm nhận, không có cơ sở học thuật.
Ứng dụng trong: Giải trí nhanh, lan truyền trên mạng xã hội.

→ https://www.buzzfeed.com/quizzes

→ https://www.zimbio.com/quiz/

18. Five Love Languages

Bài test dựa trên mô hình “5 ngôn ngữ yêu thương” của Gary Chapman: Lời nói tích cực, Thời gian chất lượng, Quà tặng, Hành động giúp đỡ, và Tiếp xúc cơ thể. Dù không phải bài test tính cách điển hình, nó giúp hiểu cách biểu đạt và tiếp nhận tình cảm trong quan hệ.
Ứng dụng trong: Tư vấn cặp đôi, tự hiểu nhu cầu cảm xúc, phát triển mối quan hệ.

→ https://5lovelanguages.com/quizzes/love-language (trang chính thức của Gary Chapman)

Kết luận

Các bài trắc nghiệm tính cách, dù mang tính học thuật nghiêm túc hay đơn thuần là trò chơi giải trí, đều phản ánh nhu cầu sâu sắc của con người trong việc tìm kiếm bản sắc cá nhân. Dù bạn đang chuẩn bị phỏng vấn xin việc, muốn cải thiện mối quan hệ, hay chỉ đơn giản là tò mò về bản thân, một bài test phù hợp có thể là chiếc gương soi chiếu những khía cạnh bạn chưa từng nghĩ tới. Điều quan trọng không nằm ở việc bạn là “ENFP” hay “D kiểu Dễ chịu” mà ở chỗ bạn làm gì với những hiểu biết ấy. Hy vọng bài tổng hợp này sẽ giúp bạn chọn được công cụ phù hợp cho hành trình khám phá bản thân, một hành trình không bao giờ lỗi thời và luôn đáng để bắt đầu, ngay hôm nay.